|
11.1 | | अर्जुन उवाच .मदनुग्रहाय परमं गुह्यम अध्यात्मसंज्ञितम .यत तवयॊक्तं वचस तेन मॊहॊ ऽयं विगतॊ मम |
11.2 | | भवाप्ययौ हि भूतानां शरुतौ विस्तरशॊ मया .तवत्तः कमलपत्राक्ष माहात्म्यम अपि चाव्ययम |
11.3 | | एवम एतद यथात्थ तवम आत्मानं परमेश्वर .दरष्टुम इच्छामि ते रूपम ऐश्वरं पुरुषॊत्तम |
11.4 | | मन्यसे यदि तच छक्यं मया दरष्टुम इति परभॊ .यॊगेश्वर ततॊ मे तवं दर्शयात्मानम अव्ययम |
11.5 | | शरीभगवान उवाच .पश्य मे पार्थ रूपाणि शतशॊ ऽथ सहस्रशः .नानाविधानि दिव्यानि नानावर्णाकृतीनि च .पश्यादित्यान वसून रुद्रान अश्विनौ मरुतस तथा .बहून्य अदृष्टपूर्वाणि पश्याश्चर्याणि भारत |
11.7 | | इहैकस्थं जगत कृत्स्नं पश्याद्य सचराचरम .मम देहे गुडाकेश यच चान्यद दरष्टुम इच्छसि |
11.8 | | न तु मां शक्यसे दरष्टुम अनेनैव सवचक्षुषा .दिव्यं ददामि ते चक्षुः पश्य मे यॊगम ऐश्वरम |
11.9 | | संजय उवाच .एवम उक्त्वा ततॊ राजन महायॊगेश्वरॊ हरिः .दर्शयाम आस पार्थाय परमं रूपम ऐश्वरम |
11.10-11 | | अनेकवक्त्रनयनम अनेकाद्भुतदर्शनम .अनेकदिव्याभरणं दिव्यानेकॊद्यतायुधम .दिव्यमाल्याम्बरधरं दिव्यगन्धानुलेपनम .सर्वाश्चर्यमयं देवम अनन्तं विश्वतॊमुखम |
11.12 | | दिवि सूर्यसहस्रस्य भवेद युगपद उत्थिता .यदि भाः सदृशी सा सयाद भासस तस्य महात्मनः |
11.13 | | तत्रैकस्थं जगत कृत्स्नं परविभक्तम अनेकधा .अपश्यद देवदेवस्य शरीरे पाण्डवस तदा |
11.14 | | ततः स विस्मयाविष्टॊ हृष्टरॊमा धनंजयः .परणम्य शिरसा देवं कृताञ्जलिर अभाषत |
11.15 | | अर्जुन उवाच .पश्यामि देवांस तव देव देहे; सर्वांस तथा भूतविशेषसंघान .बरह्माणम ईशं कमलासनस्थम; ऋषींश च सर्वान उरगांश च दिव्यान |
11.16 | | अनेकबाहूदरवक्त्रनेत्रं; पश्यामि तवा सर्वतॊ ऽनन्तरूपम .नान्तं न मध्यं न पुनस तवादिं; पश्यामि विश्वेश्वर विश्वरूप |
11.17 | | किरीटिनं गदिनं चक्रिणं च; तेजॊराशिं सर्वतॊ दीप्तिमन्तम .पश्यामि तवां दुर्निरीक्ष्यं समन्ताद; दीप्तानलार्कद्युतिम अप्रमेयम |
11.18 | | तवम अक्षरं परमं वेदितव्यं; तवम अस्य विश्वस्य परं निधानम .तवम अव्ययः शाश्वतधर्मगॊप्ता; सनातनस तवं पुरुषॊ मतॊ मे |
11.19 | | अनादिमध्यान्तम अनन्तवीर्यम; अनन्तबाहुं शशिसूर्यनेत्रम .पश्यामि तवां दीप्तहुताशवक्त्रं; सवतेजसा विश्वम इदं तपन्तम |
11.20 | | दयावापृथिव्यॊर इदम अन्तरं हि; वयाप्तं तवयैकेन दिशश च सर्वाः .दृष्ट्वाद्भुतं रूपम इदं तवॊग्रं; लॊकत्रयं परव्यथितं महात्मन |
11.21 | | अमी हि तवा सुरसंघा विशन्ति; के चिद भीताः पराञ्जलयॊ गृणन्ति .सवस्तीत्य उक्त्वा महर्षिसिद्धसंघाः; सतुवन्ति तवां सतुतिभिः पुष्कलाभिः |
11.22 | | रुद्रादित्या वसवॊ ये च साध्या; विश्वे ऽशविनौ मरुतश चॊष्मपाश च .गन्धर्वयक्षासुरसिद्धसंघा; वीक्षन्ते तवां विस्मिताश चैव सर्वे |
11.23 | | रूपं महत ते बहुवक्त्रनेत्रं; महाबाहॊ बहुबाहूरुपादम .हूदरं बहुदंष्ट्राकरालं; दृष्ट्वा लॊकाः परव्यथितास तथाहम |
11.24 | | नभःस्पृशं दीप्तम अनेकवर्णं; वयात्ताननं दीप्तविशालनेत्रम .दृष्ट्वा हि तवां परव्यथितान्तरात्मा; धृतिं न विन्दामि शमं च विष्णॊ |
11.25 | | दंष्ट्राकरालानि च ते मुखानि; दृष्ट्वैव कालानलसंनिभानि .दिशॊ न जाने न लभे च शर्म; परसीद देवेश जगन्निवास |
11.26-27 | | अमी च तवां धृतराष्ट्रस्य पुत्राः; सर्वे सहैवावनिपालसंघैः .भीष्मॊ दरॊणः सूतपुत्रस तथासौ; सहास्मदीयैर अपि यॊधमुख्यैः .वक्त्राणि ते तवरमाणा विशन्ति; दंष्ट्राकरालानि भयानकानि .के चिद विलग्ना दशनान्तरेषु; संदृश्यन्ते चूर्णितैर उत्तमाङ्गैः |
11.28 | | यथा नदीनां बहवॊ ऽमबुवेगाः; समुद्रम एवाभिमुखा दरवन्ति .तथा तवामी नरलॊकवीरा; विशन्ति वक्त्राण्य अभिविज्वलन्ति |
11.29 | | यथा परदीप्तं जवलनं पतंगा; विशन्ति नाशाय समृद्धवेगाः .तथैव नाशाय विशन्ति लॊकास; तवापि वक्त्राणि समृद्धवेगाः |
11.30 | | लेलिह्यसे गरसमानः समन्ताल; लॊकान समग्रान वदनैर जवलद्भिः .तेजॊभिर आपूर्य जगत समग्रं; भासस तवॊग्राः परतपन्ति विष्णॊ |
11.31 | | आख्याहि मे कॊ भवान उग्ररूपॊ; नमॊ ऽसतु ते देववर परसीद .विज्ञातुम इच्छामि भवन्तम आद्यं; न हि परजानामि तव परवृत्तिम |
11.32 | | शरीभगवान उवाच .कालॊ ऽसमि लॊकक्षयकृत परवृद्धॊ; लॊकान समाहर्तुम इह परवृत्तः .ऋते ऽपि तवा न भविष्यन्ति सर्वे; ये ऽवस्थिताः परत्यनीकेषु यॊधाः |
11.33 | | तस्मात तवम उत्तिष्ठ यशॊ लभस्व; जित्वा शत्रून भुङ्क्ष्व राज्यं समृद्धम .मयैवैते निहताः पूर्वम एव; निमित्तमात्रं भव सव्यसाचिन |
11.34 | | दरॊणं च भीष्मं च जयद्रथं च; कर्णं तथान्यान अपि यॊधवीरान .मया हतांस तवं जहि मा वयथिष्ठा; युध्यस्व जेतासि रणे सपत्नान |
11.35 | | संजय उवाच .एतच छरुत्वा वचनं केशवस्य; कृताञ्जलिर वेपमानः किरीटी .नमस्कृत्वा भूय एवाह कृष्णं; सगद्गदं भीतभीतः परणम्य |
11.36 | | अर्जुन उवाच .सथाने हृषीकेश तव परकीर्त्या; जगत परहृष्यत्य अनुरज्यते च .रक्षांसि भीतानि दिशॊ दरवन्ति; सर्वे नमस्यन्ति च सिद्धसंघाः |
11.37 | | कस्माच च ते न नमेरन महात्मन; गरीयसे बरह्मणॊ ऽपय आदिकर्त्रे .अनन्त देवेश जगन्निवास; तवम अक्षरं सद असत तत्परं यत |
11.38 | | तवम आदिदेवः पुरुषः पुराणस; तवम अस्य विश्वस्य परं निधानम .वेत्तासि वेद्यं च परं च धाम; तवया ततं विश्वम अनन्तरूप |
11.39 | | वायुर यमॊ ऽगनिर वरुणः शशाङ्कः; परजापतिस तवं परपितामहश च .नमॊ नमस ते ऽसतु सहस्रकृत्वः; पुनश च भूयॊ ऽपि नमॊ नमस ते |
11.40 | | नमः पुरस्ताद अथ पृष्ठतस ते; नमॊ ऽसतु ते सर्वत एव सर्व .अनन्तवीर्यामितविक्रमस तवं; सर्वं समाप्नॊषि ततॊ ऽसि सर्वः |
11.41-42 | | सखेति मत्वा परसभं यद उक्तं; हे कृष्ण हे यादव हे सखेति .अजानता महिमानं तवेदं; मया परमादात परणयेन वापि .यच चावहासार्थम असत्कृतॊ ऽसि; विहारशय्यासनभॊजनेषु .एकॊ ऽथ वाप्य अच्युत तत्समक्षं; तत कषामये तवाम अहम अप्रमेयम |
11.43 | | पितासि लॊकस्य चराचरस्य; तवम अस्य पूज्यश च गुरुर गरीयान .न तवत्समॊ ऽसत्य अभ्यधिकः कुतॊ ऽनयॊ; लॊकत्रये ऽपय अप्रतिमप्रभाव |
11.44 | | तस्मात परणम्य परणिधाय कायं; परसादये तवाम अहम ईशम ईड्यम .पितेव पुत्रस्य सखेव सख्युः; परियः परियायार्हसि देव सॊढुम |
11.45 | | अदृष्टपूर्वं हृषितॊ ऽसमि दृष्ट्वा; भयेन च परव्यथितं मनॊ मे .तद एव मे दर्शय देव रूपं; परसीद देवेश जगन्निवास |
11.46 | | किरीटिनं गदिनं चक्रहस्तम; इच्छामि तवां दरष्टुम अहं तथैव .तेनैव रूपेण चतुर्भुजेन; सहस्रबाहॊ भव विश्वमूर्ते |
11.47 | | शरीभगवान उवाच .मया परसन्नेन तवार्जुनेदं; रूपं परं दर्शितम आत्मयॊगात .तेजॊमयं विश्वम अनन्तम; आद्यं यन मे तवदन्येन न दृष्टपूर्वम |
11.48 | | न वेद यज्ञाध्ययनैर न दानैर; न च करियाभिर न तपॊभिर उग्रैः .एवंरूपः शक्य अहं नृलॊके; दरष्टुं तवदन्येन कुरुप्रवीर |
11.49 | | मा ते वयथा मा च विमूढभावॊ; दृष्ट्वा रूपं घॊरम ईदृङ ममेदम .वयपेतभीः परीतमनाः पुनस तवं; तद एव मे रूपम इदं परपश्य |
11.50 | | संजय उवाच .इत्य अर्जुनं वासुदेवस तथॊक्त्वा; सवकं रूपं दर्शयाम आस भूयः .आश्वासयाम आस च भीतम एनं; भूत्वा पुनः सौम्यवपुर महात्मा |
11.51 | | अर्जुन उवाच .दृष्ट्वेदं मानुषं रूपं तव सौम्यं जनार्दन .इदानीम अस्मि संवृत्तः सचेताः परकृतिं गतः |
11.52 | | शरीभगवान उवाच .सुदुर्दर्शम इदं रूपं दृष्टवान असि यन मम .देवा अप्य अस्य रूपस्य नित्यं दर्शनकाङ्क्षिणः |
11.53 | | नाहं वेदैर न तपसा न दानेन न चेज्यया .शक्य एवंविधॊ दरष्टुं दृष्टवान असि मां यथा |
11.54 | | भक्त्या तव अनन्यया शक्य अहम एवंविधॊ ऽरजुन .जञातुं दरष्टुं च तत्त्वेन परवेष्टुं च परंतप |
11.55 | | मत्कर्मकृन मत्परमॊ मद्भक्तः सङ्गवर्जितः .निर्वैरः सर्वभूतेषु यः स माम एति पाण्डव |
|